W ostatnich latach witamina K jest coraz bardziej popularna, ze względu na szereg korzyści zdrowotnych dla organizmu. Najczęściej występuję w preparatach w połączeniu z witaminą D. To suplement głównie polecany jako wsparcie dla kości. Czy witamina D3 bez dodatku witaminy K2 nie działa?
Witamina D – słońce zamknięte w kapsułce
Wiele mówi się na temat wielokierunkowego działania witaminy D. Wpływa ona na prawidłową pracę układu mięśniowego, endokrynnego, immunologicznego i nerwowego. Oddziałuje na ekspresję ponad 200 różnych genów! Z racji na jej szerokie działanie, powstają coraz nowsze dowody wskazujące na niekorzystny wpływ jej niedoboru na ryzyko rozwoju szeregu chorób. Warto dbać o odpowiednie spożycie witaminy D ze swojej diety oraz o suplementacji. Dodatkowa suplementacja wynika ze zmniejszonej ekspozycji na słońce, a także problemu pozyskania optymalnych dawek z żywności. Jej źródłami są produkty spożywcze, takie jak przede wszystkim tłuste ryby morskie: łosoś, śledź, węgorz, a także tuńczyk, makrela oraz karp lub – w mniejszej ilości – margaryny miękkie, jaja i produkty mleczne. Niedostateczna podaż witaminy D wiąże się z licznymi konsekwencjami zdrowotnymi (choroby związane z układem kostnym, infekcje, nowotwory, cukrzyca, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne, schorzenia neurologiczne i psychiatryczne), dlatego zaleca się suplementację.
4000 IU witaminy D3 + 125 mcg witaminy K2MK7
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat działania i suplementacji witaminy D zajrzyj do artykułu na naszym blogu Witamina D – Kompendium wiedzy
Witamina K – jaka jest jej rola w organizmie?
Pod nazwą witamina K znajduje się grupa związków rozpuszczalnych w tłuszczach:
- K1 – filochinon (występuje w produktach roślinnych).
- K2 – menachinon (produkowany przez florę jelitową, występuje również w nabiale i produktach fermentowanych).
- K3 – menadion (pochodna syntetyczna).
Witamina K1 jest niezbędna do procesów krzepnięcia. Niedobory występują bardzo rzadko, gdyż jest obecna w wielu produktach żywnościowych (warzywa zielone: brokuły, brukselka, szpinak, jarmuż, a także oleje i orzechy). Na zawartość tych składników w diecie powinny uważać osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe. Zyt duża ilość witaminy K1 osłabia działanie warfaryny i acenokumarolu. Jednakże są one obecnie częściej zastępowane nowszymi lekami, co redukuje owy problem (dabigatran, rywaroksaban).
Witamina K2 jest związkiem biorącym udział w metabolizmie kostnym. Dostarczamy ją do organizmu wraz z fermentowaną żywnością, nabiałem, a także jest wytwarzana przez fizjologiczną florę bakteryjną. Suplementację witaminą K2 rekomenduje się najczęściej w profilaktyce i wspomaganiu leczenia osteoporozy, w złamaniach kości, w miażdżycy naczyń. Istnieję wiele związków witaminy K2, natomiast najpopularniejszą jest MK-7. To najbardziej biodostępna, o najwyższej aktywności forma, a także najdłuższym czasie przebywania w naszym organizmie. To właśnie z tym rodzajem spotkamy się w suplementach diety. Zwykle dawki uznawane za bezpieczne wynoszą 100-200 mcg dziennie. Witaminę K2 powinno przyjmować się wraz z witaminą D przy posiłku tłuszczowym, ponieważ jest to składnik rozpuszczalny w tłuszczach. Należy zachować szczególną ostrożność i skonsultować suplementację ze specjalistą przy zaburzeniach krzepnięcia krwi oraz przy terapii lekami przeciwzakrzepowymi.
Jednak uważa się, że dzienne zapotrzebowanie na witaminę K jest pokrywane poprzez dietę oraz jej produkcję przez naszą florę bakteryjną. W związku z tym, nie jest wymagana dodatkowa suplementacja bez konkretnych wskazań. Wyjątek stanowią noworodki, ze względu na brak produkcji witaminy K2 w jelitach i grożące krwawienia.
Witamina K2 – zdrowe kości?
skeleton-778069_1920 – Uronal Zancan
Na podstawie dotychczasowych badań nad witaminą K2 możemy określić potencjalne korzyści wynikające z jej suplementacji. Najczęściej wskazuję się na poprawę mineralizacji kości. Witamina K2 na drodze różnych mechanizmów poprawia syntezę macierzy kostnej. Ponadto pomaga w “wiązaniu” wapnia przez kości. Również pełni rolę ochronną przy wysokich dawkach witaminy D3, zapobiegając zwapnieniu naczyń.
Z badań wynika, iż suplementacja witaminą K2 może zmniejszać odkładanie złogów wapnia w naczyniach wieńcowych u kobiet po menopauzie. Również może zapobiegać hiperkalcemii przy suplementacji wysokimi dawkami witaminy D3. Natomiast taki efekt uzasadniono przy suplementacji witaminy D3 w dawce 40 tysięcy j.m. dziennie! To bardzo duża dawka, praktycznie niemożliwa do dostarczenia. Regularna suplementacja witaminą D sprowadza się do wielokrotnie niższych dawek dobowych, ok 800-2000U.
Vitamin D3 2000 IU APOLLOS HEGEMONY
Działanie witamin D i K
Od dawna znaną rolą witaminy D jest jej działanie wspierające zdrowie kości. Obecnie uważa się, że związek z niedoborem witaminy D można znaleźć w przypadku prawie każdej choroby. Natomiast witamina K jest przede wszystkim niezbędna dla prawidłowego krzepnięcia krwi. Jednak w ostatnich latach wykazano, że nie tylko witamina D, lecz także witamina K ma wpływ na tkankę kostną. Za sprawą jej udziału w tworzeniu białka kostnego osteokalcyny. Z pewnością łączy te dwie witaminy ich udział w metabolizmie tkanki kostnej. Natomiast wciąż nie ma jednoznacznych badań odnośnie wit.K, które zostałyby odzwierciedlone w rekomendacjach.
Co łączy, a co różni te dwie witaminy?
Najważniejsze różnice między witaminami, to częstość występowania w produktach spożywczych. Witamina D występuje w nielicznych produktach. Ponadto żywność będąca jej źródłem, jest spożywana w niewielkiej ilości. Zbyt krótkie przebywanie na słońcu powoduje, że latem gromadzimy zbyt mało wit. D, co nie wystarcza na długie miesiące zimowe. W związku z tym niedobory występują powszechnie, stąd ustalono zalecenia dotyczące suplementacji.
Witamina K występuje w wielu produktach spożywczych, a także wytwarzana jest przez bakterie jelitowe w przewodzie pokarmowym. Aktualnie brak jest doniesień o występowaniu jej niedoborów, nie uwzględniając sytuacji patologicznych, kiedy doszło do zaburzeń we florze jelitowej. Niedobór witaminy K może być wynikiem niedostatecznego wydzielania żółci i wchłaniania w jelicie cienkim, zapalenia trzustki i stosowania antybiotyków.
Podawanie witaminy D w produktach farmaceutycznych skojarzonych z witaminą K, jako czynnika zapobiegającego kalcyfikacji naczyń i tkanek miękkich oraz wspierającego mineralizację kości, nie jest obecnie rekomendowane. Z uwagi na to, że nie zostało to dostatecznie udokumentowane.
Podsumowanie
Mimo iż dotychczasowe badania nad witaminą K2 wskazują na jej pozytywne działanie, to wciąż potrzeba kolejnych prac, aby witamina K2 MK-7 mogła znaleźć się oficjalnych wytycznych i rekomendacjach towarzystw naukowych.
Obecnie witaminę K2 MK-7 zaleca się przy suplementacji witaminy D3 w dawkach wyższych od standardowych, w profilaktyce i leczeniu osteoporozy, przy złamaniach kości, a także w profilaktyce przeciwmiażdżycowej. Nie każdy z nas potrzebuje witaminy K2MK-7, a preparaty z samą witaminą D3 nie są bezużyteczne i działają.
Bilbiografia:
- Bartłomiej Rawski, Rola witaminy K2 w metabolizmie kostnym, 2018, Via Medica, s. 60-63
- Daniel Śliż, Artur Mamcarz Medycyna stylu życia, PZWL 2019, s. 89-90
- Dobrzycki K., Bachórzewska-Gajewska H., Dobrzycki S. i wsp. Witamina D – od dawnego czynnika przeciwkrzywiczego do nowej substancji o działaniu plejotropowym. Przegląd Lekarski 2017; 74(4): 174–178.
- Kmieć P., Sworczak K. Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D. Forum Medycyny Rodzinnej 2017.
- Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i wsp. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r. Standardy Medyczne/Pediatria 2017.
- Śledzińska K., Landowski P., Liberek A. Witamina D – w zdrowiu i chorobie. Standardy Medyczne/Pediatria 2016; 13(6): 993–999.
- Dietary Reference Values for vitamin K. Scientific opinion. EFSA Journal 2017.
- Karmańska A., Karwowski B. Rola witaminy K w metabolizmie kości. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2015.
- Walther B., Karl J.P., Booth S.L. i wsp. Menaquinones, Bacteria, and the Food Supply: The relevance of Dairy and Fermented Food Products to Vitamin K Requirements. Advances in Nutrition 2013..
- Beulens J.W.J., Booth S.K., van den Heuvel E.G.H.M. i wsp. The role of menaquinonens (Vitamin K2) in human health. British Journal of Nutrition 2013.
- Nicoll R., Howard J.M., Henein Y.M. A review of the Effect of Diet on Cardiovascular Calcification. Internatinonal Journal of Molecular Sciences 2015.
- Violi F., Lip G.Y.H., Pignatelli P. i wsp. Interaction Between Dietary Vitamin K Intake and Anticoagulation by Vitamin K Antagonists: Is It Really True? Medicine 2016..
- Halder M., Petsophonsakul P., Cengiz Akbulut A. i wsp. Vitamin K: Double Bonds beyond Coagulation Insights into Differences between Vitamin K1 and K2 in Health and Disease. International Journal of Molecular Sciences 2019.
- Klapkova E, Cepova J, Dunovska K, Prusa R. Determination of vitamins K1, MK- 4, and MK- 7 in human serum of postmenopausal women by HPLC with fluorescence detection. J Clin Lab Anal 2018.
- Hertz Roenn S, Harsloef T, Boenloekke Pedersen S, Lomholt Langdahl B. Treatment with vitamin MK-7 prevents deterioration of trabecular bone. Bone Abstracts 2016.
- Gholami F, Moradi G, Zareei B, Rasouli MA, Nikkhoo B, Roshani D, Ghaderi E (2019) The association between circulating 25-hydroxyvitamin D and cardiovascular diseases: A meta-analysis of prospective cohort studies. BMC Cardiovasc Disord.
