Skolioza, a trening siłowy

Znaczenie treningu siłowego w skoliozie

Wraz z coraz większą liczbą osób ćwiczących można spotkać się z różną gamą problemów związaną z wadami postawy. Wśród najpopularniejszych wyróżniamy oczywiście przodopochylenie miednicy i tyłopochylenie miednicy. Coraz częstszym problemem osób ćwiczących i nie tylko zaczyna stawać się skolioza. Ze względu na szeroką złożoność problemu, niełatwo udzielić jednoznacznej odpowiedzi na temat uniwersalnego podejścia rehabilitacyjnego wobec tego problemu.

Absolutną podstawę powinna stanowić odpowiednio ukierunkowana diagnostyka ortopedyczna i fizjoterapeutyczna.

Zdecydowana większość skolioz statystycznie określana jest jako idiopatyczna, czyli pojawiająca się bez określonej przyczyny. Skolioza to wada postawy wynikająca z istniejących dysbalansów pomiędzy poszczególnymi grupami mięśniowymi, wpływająca na nieanatomiczne ustawienie kręgosłupa w modelu trójwymiarowym. Spora część osób twierdzi, że nie wymaga ona specjalistycznego podejścia terapeutycznego i nie jest groźnym stanem. Jest to oczywiście błędne przekonanie, ponieważ stale utrzymujący się stan zapalny w aparacie ruchu, może nieść ze sobą poważne konsekwencje w czasie.

Skolioza potocznie jest określana mianem skrzywienia kręgosłupa, lecz ze względu na wspomniany wyżej charakter trójwymiarowy, niefizjologiczne ustawienie kręgosłupa dotyczy wszystkich trzech płaszczyzn w jakich funkcjonuje organizm ludzki. Są to płaszczyzny:

Strzałkowa
Czołowa
Poprzeczna

Stąd też podejście terapeutyczne wobec powyższego problemu powinno mieć charakter trójpłaszczyznowy.

Najlepszy budulec dla mięśni – jakościowe białko od Testosterone.pl – kup tutaj

Skolioza i jej rodzaje

Skolioza jest wadą postawy najczęściej występującą u dzieci, stąd też na tej bazie ustala się podstawowe rodzaje skoliozy jak:

Wczesnodziecięcą
Dziecięcą
Młodzieńczą

Istnieje również podział na skoliozę jedno i dwułukową. Natomiast sam stopień zaawansowania tej wady postawy charakteryzuje określenie zwane kątem Cobba. Kąt Cobba jest metoda diagnostyczna wykorzystywana w ortopedii, względem której w skali 4-stopniowej wg Grucy określa się stopień zaawansowania skoliozy. Wymieniamy kolejno:

1 stopień – do 30^o
2 stopień – 30^o-60^o
3 stopień – 60^o-90^o
4 stopień – powyżej 90^o

Osoby z podejrzeniem skoliozy charakteryzują się widocznymi zmianami w obrębie poszczególnych sekcji ciała:

Garb żebrowy
Asymetria między stawami ramiennymi, a biodrowym
Asymetria we wcięciu w talii
Odstające łopatki (tzw. syndrom winging scapula)

Tak naprawdę nie ma na ten moment określonej zasady jaką powinniśmy się kierować planując trening siłowy. Powinien on być przede wszystkim przygotowany indywidualnie z poprzedzającą diagnostyką i badaniem ortopedycznym oraz fizjoterapeutycznym, gdzie ustalając indywidualne potrzeby danej osoby oraz towarzyszące dolegliwości, specjalista w zakresie treningu będzie w stanie odnieść się do danych mu wskazówek i przygotować odpowiedni program korekcyjny. Aktualnym standardem rehabilitacyjnym jest trójpłaszczyznowa korekcja skolioz przy pomocy ćwiczeń oddechowych metodą Schroth.

Jednak idąc tematem treningu siłowego, osoby charakteryzujące się skoliozą 1-stopniową, czyli przy kącie Cobba wynoszącym do 20-30^o, mogą pozwolić sobie na trening siłowy bez większych problemów. Zalecenia oparte na badaniach naukowych sugerują przede wszystkim skupienie większej części treningu na mięśniach odpowiadających za stabilizację sylwetki, tzw. mięśni Core. Trening taki może stanowić dobre i skuteczne wsparcie profilaktyczne.

W treningu siłowym warto wziąć pod uwagę pewne modyfikacje, które mogą efektywnie wpłynąć na odpowiedni balans między poszczególnymi grupami mięśniowymi. Warto przytoczyć przykład treningu unilateralnego, czyli takiego treningu, gdzie główny nacisk kładzie się na ćwiczenia jednostronne takie jak np. przysiady bułgarskie, jednostronne unoszenie hantli nad głowę, wiosłowanie hantlą w opadzie tułowia itp. Taka forma treningu ze względu na główną koncentrację w obrębie konkretnej grupy mięśniowej dostępnej w danych płaszczyznach ruchowych sprawia, że osoba ćwicząca jest w stanie wyrównać napięcia między przeciwnym, tym samym mięśniem. Ze względu na wspomniany aspekt koncentracji na jednej kończynie, trening taki zajmuje więcej czasu i często wiąże się ze stosowaniem mniejszych ciężarów/mniejszy, stopniem intensywności. Duże pole do popisu w tej materii ma niewątpliwie trening funkcjonalny, który oparty na wzorcach drugorzędowych może w pewien sposób zmniejszyć obecne dolegliwości i częściowo wyrównać dysbalans posturalny.

W przypadku większych kątów Cobba, trening siłowy stanowi raczej przeciwwskazanie, jednak wszystko zależy od decyzji lekarza ortopedy. Istnieją pewne przesłanki o skuteczności i możliwości szerszego zastosowania w treningu ruchów rotacyjnych tułowia. Możliwe, że sprawdzi się on u osób przejawiających 1-szy stopień skoliozy w skali Grucy i obniży zakres kąta Cobba. Jest to akcent na ćwiczenia w płaszczyźnie poprzecznej. Przykładem takiego ćwiczenia jest chociażby WoodChopper. Ćwiczenia takie mogą stanowić dobre uzupełnienie treningu Core oraz treningu siłowego, z tego względu, że znaczna większość wykonywanych ruchów w treningu oporowym dotyczy głównie płaszczyzny strzałkowej, a więc tylko jednej z trzech dostępnych płaszczyzn, w których występuje problem skoliozy.

Wydajne przewodnictwo nerwowe dzięki B-Balance – odpowiednie dawki i formy dostępne tutaj

W treningu siłowym warto zadać sobie pytanie jakie grupy mięśniowe najczęściej podlegają akcentacji podczas ruchów rotacyjnych i jak mogą wpływać na ustawienie poszczególnych stawów.

Jednymi z najważniejszych mięśni stabilizujących są niewątpliwie:

Czworogłowy uda
Grupa tylnych mięśni uda i pośladkowy wielki
Biodrowo-lędźwiowy
Czworoboczny lędźwi
Prosty brzucha
Prostownik
Skośne zewnętrzne
Zębaty przedni
Równoległoboczny
Część wstępująca mięśnia czworobocznego grzbietu
Najszerszy grzbietu
MIĘŚNIE CORE

Przykładami ćwiczeń unilateralnych akcentujących poszczególnie mięśnie mogą być:

Przysiady bułgarskie
Martwe ciągi jednonóż
Mostki biodrowe unilateralne
Różne rodzaje wiosłowania hantlą i modyfikacje
Wyciskanie hantli jednorącz i modyfikacje
Ćwiczenia typu Carry
Różne formy przyciągania ciężaru do klatki
Odpowiednie ćwiczenia aktywacyjne
I wiele innych

Warto także wspomnieć o możliwych powikłaniach nieprawidłowo wdrożonego treningu oporowego. Należą do nich chociażby:

Niewydolność krążenia
Ograniczona wydolność fizyczna
Zniekształcenia klatki piersiowej powodujące ucisk na narządy wewnętrzne
Zwyrodnienia stawów
Ucisk na korzenie nerwowe

W przypadku profilaktyki istotne jest także nawadnianie odpowiadające między innymi za prawidłową hydratację krążków międzykręgowych, a w niektórych przypadkach, gdzie występują zaburzenia w przewodnictwie nerwowym, pomocne mogą okazać się suplementy z kompleksem witamin z grupy B.

Podsumowanie

Skolioza jako specyficzna wada postawy wymaga dogłębnej diagnostyki ze strony zespołu medycznego składającego się z ortopedy, fizjoterapeuty, a także specjalisty od zadań ruchowych. Po odpowiedniej diagnostyce możliwe jest wprowadzenie indywidualnie dobranej strategii treningowej w celach profilaktycznych, a także zapobiegawczych względem aktualnie zaistniałych zmian posturalnych. Trening może okazać się efektywnym wsparciem poprawiającym funkcjonowanie i komfort osoby ze skoliozą oraz ewentualne przygotowanie takiej osoby do operacji, w celu ułatwienia wykonania zabiegu i efektywniejszego wdrażania programu rehabilitacyjnego. Istnieją także przeciwwskazania do treningu siłowego, które określane mogą być przez lekarza specjalistę. Dobrze wdrożony trening oporowy akcentujący wszystkie dostępne płaszczyzny ciała może przynieść sporą ulgę i poprawę funkcjonowania, jednak źle przeprowadzony proces treningowy, może objawy pogorszyć, z końcowym efektem zwyrodnieniowym i innymi. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań na własną rękę, warto zasięgnąć opinii specjalistów, a potem przystąpić do wykonywania indywidualnie przygotowanych ćwiczeń przez doświadczonego trenera/rehabilitanta.

Źródła:

http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-6bea641f-2ca2-4c52-883f-c1af6b4d111f/c/07_.pdf
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-3184ef83-9a99-4559-b1c3-cd38cdf3b271/c/11.pdf
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/292/original/75-79.pdf?1473161160
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17108439/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5412502/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4344739/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18600146/