@sigmund
Tymianek to przede wszystkim roślina przyprawowa, która skrywa w sobie wiele korzyści.
Roślina ta ma wiele nazw, chodź najczęściej spotykaną jest właśnie tymianek pospolity oraz macierzanka tymianek. Słowo to słusznie kojarzy się ze słowem matka, gdyż według polskiej legendy w ziele to została zmieniona matka po stracie syna, stąd też dość często spotkać ja można na grobach dzieci [1].
Ziele to kojarzy się z męstwem i odwagą. W średniowieczu haftowano tymianek na chustach będących podarunkiem dla rycerzy. Rzymscy żołnierze kąpali się w naparach z tymianku w celu nabrania tężyzny. W starożytnym Egipcie używano go do balsamowania zwłok. Grecy natomiast używali go jako rośliny leczniczej, kadzidła lub po prostu tak jak my obecnie jako przyprawy [1].
Ziele to należy do rodziny roślin jasnowatych. Jest to niska krzewinka lub darnina dorastająca do 20-30 cm wysokości. Posiada wyprostowane lub łukowato podnoszące się łodygi silnie rozgałęzione. Jej liście to drobne podługowatojajowate, krótkoogonkowe listki, osadzone naprzeciwlegle wobec siebie na łodyżce [2] [3].
Roślina ta pochodzi z Morza Śródziemnego i jest powszechnie używana w kuchni zwłaszcza francuskiej jako przyprawa [2] [3].
Główną frakcją związków biologicznie czynnych tymianku jest olejek zawierający w składzie głównie tymol (18-80%) oraz karwakrol (1-20%). Poza tymi w składzie olejku znaleźć można wiele inny związków, do których m.in. należą: eter metylowy tymolu, linalol, cyneol, garbniki, kwas kawowy, kwasy triterpenowe (oleanowy, ursolowy), monoterpeny, limonen, gorycze, saponiny, jak również flawonoidy [1] [3] [4].
Działanie przeciwdrobnoustrojowe
Tymianek jest szczególnie pomocny w zwalczaniu bakterii zarówno gram dodatnich np. Corynebacte-rium xerosis, jak i gram ujemnych np. Pseudomonas stutzeri, Pseudomonas aeruginosa. Wśród nich można wymienić Helicobacter pylori, co daje nadzieje na nowe rozwiązania w leczeniu chorób przewodu pokarmowego o etiologii drobnoustrojowej, w tym zapalenia żołądka, choroby wrzodowej żołądka, czy nowotworów żołądka. Za działanie to podejrzewa się obecne w jego składzie: kwas kawowy, tymol, garbniki oraz flawonoidy [1] [3] [4] [5].
Tymianek działa przeciwbakteryjnie poprzez uszkodzenie ściany komórkowej oraz błony cytoplazmatycznej, jak również zahamowanie syntezy białek komórek bakteryjnych [2]. Jednocześnie należy podkreślić, że działanie tymianku nie wpływa niekorzystnie na bakterie o działaniu probiotycznym [6]. Jednak jeśli chodzi o florę bakteryjną jamy ustnej, tymianek niszczy zarówno bakterie występujące tam fizjologicznie, jak i te, które znalazły się tam przez przypadek [3].
Olejek tymiankowy wpływa, także na populacje grzybów drożdżoidalnych: C. albicans i C. krusei oraz grzybów pleśniowych: Aspergillus flavus, A. ochraceus, A. parasiticus i Fus-sarium moniliforme. Olejek powoduje zmniejszenie, zahamowanie albo nawet całkowite zlikwidowanie obecności grzybów [1].
Dopatruje się ponadto toksycznego działania olejku wobec pierwotniaków: Trypanosoma brucei i Leishmania major [1].
Tymianek wpływa także na działanie niektórych pasożytów, a dokładnie m.in. lamblii i owsików [3] [4].
Tymianek używa się jako dodatek do past do zębów, płynów, żeli i maści w celu profilaktyki i leczenia powstających zakażeń w obrębie jamy ustnej. Tymianek w ten sposób działa jak środek antyseptyczny [2].
Dzięki właściwościom przeciw drobnoustrojowym tymianek może być pomocny w leceniu trądziku, jednak jedynie w odpowiednich stężeniach, gdy stężenie jest zbyt małe, może wywoływać wręcz odwrotną reakcję i podrażniać skórę [7].
Wsparcie bakteriobójcze i odpornościowe – kurkumina z dodatkiem piperyny
- Właściwości przeciwutleniające
Olejek tymiankowy wpływa na utrzymanie równowagi oksydacyjnej dzięki zawartym w nim związkom [1].
Tymianek korzystny jest także w stanach zapalnych. Składniki w nim zawarte mogą hamować rozwój stanu zapalnego poprzez m.in. zmniejszenie ekspresji genów tzw. mediatorów zapalnych [1].
- Działanie na drogi oddechowe
Tymianek jest jednym z wielu preparatów stosowanych w leczeniu chorób układu oddechowego, zarówno górnych, jak i dolnych dróg oddechowych. Olejek otrzymywany z tymianku zwiększa wydzielanie śluzu w oskrzelach, ułatwia jego odkrztuszanie oraz łagodzi kaszel zwłaszcza suchy i uporczywy. Stosowany jest także w leczeniu przewlekłych nieżytów gardła i krtani. Znaleźć go można w preparatach do inhalacji, syropach na kaszel oraz tabletkach przeciwkaszlowych. [2] [3] [4] [8].
- Tymianek wspomaga trawienie
Tymianek wchodzi w skład wielu preparatów stosowanych zaburzeniach trawienia i niestrawności. Samo ziele poprawia trawienia, a dodatkowo zawarte w nim flawonoidy wpływają rozkurczowo [4].
- Działanie przeciwbólowe
Tymianek nie działa bezpośrednio na zmniejszenie bólu, a poprzez rozgrzewające i zwiększające ukrwienie właściwości. Wpływa on na zmniejszenie np. bólów stawowych. Stosuje się go zewnętrznie, wcierając olejki w skórę [4].
- Płukanki z tymianku na włosy
Przeciw wypadaniu włosów oraz łupieżu stosuje się napary z tymianku w formie płukanek do włosów [3].
CoQ10 200mg – silne wsparcie antyoksydacyjne, anty-aging oraz pracy mitochondriów
Tymianek w kuchni
Tymianek komponuje się świetnie z wieloma daniami. Idealnie pasuje jako dodatek do zup, mięsa mielonego, gulaszy, marynat, dań z pomidorami, jak również jako sposób na aromatyzowanie oliw oraz octu [9].
Źródło: https://unsplash.com/@atasteofwellbeing
PODSUMOWANIE
Wśród korzystnych działań, jakie wywołuje na organizm tymianek, wymienić można przede wszystkim silne działanie przeciwdrobnoustrojowe, zarówno wobec szkodliwych, jak i fizjologicznie występujących drobnoustrojów. Dodatkowo olejek tymiankowych jest składaniem wielu preparatów wpływających na układ oddechowy. Działa on jako silny środek wykrztuśny, ale i łagodzący, chociażby przy uporczywym kaszlu. Stosowanie zarówno olejku, jak i ziela może być korzystne w prewencji wielu chorób.
BIBLIOGRAFIA:
- Małgorzata Kania, Justyna Baraniak, Anna Grys: Ziołolecznictwo i zalecenia żywieniowe według św. Hildegardy z Bingen. Cz. II; Postępy Fitoterapii 2/2014, s. 104-109
- Anna Kędzia: Ocena wrażliwości bakterii beztlenowych na olejek tymiankowy; Postępy Fitoterapii 3/2006, s. 131-135
- Marta Orłowska: Badanie składu jakościowego i ilościowego wybranych gatunków tymianku oraz ich właściwości biologicznych; Rozprawa doktorska Uniwersytet śląski, Katowice 2016
- Anna Kędzia1, Bożena Dera-Tomaszewska, Marta Ziółkowska-Klinkosz, Andrzej W. Kędzia, Barbara Kochańska, Alina Gębska: Aktywność olejku tymiankowego (Oleum Thymi) wobec bakterii tlenowych; Postępy fitoterapii 2012/2
- Monika Sienkiewicz, Małgorzata Wasiela: Aktywność olejków tymiankowego i lawendowego wobec opornych na antybiotyki szczepów klinicznych Pseudomonas aeruginosa; Postępy Fitoterapii 3/2012, s. 139-145
- Elżbieta Hołderna-Kędzia, Bogdan Kędzia: Działanie preparatów pochodzenia roślinnego na drobnoustroje probiotyczne; Postępy Fitoterapi 2012/2
- Anna Herman: Wykorzystanie olejków eterycznych i ekstraktów roślinnych w kosmetologiii medycynie; autoreferat; Wyższa szkoła Kosmetyki i Pielęgnacji zdrowia; Warszawa 2015
- Maria Makowska, Jerzy Alkiewicz: Leki roślinne w leczeniu wybranych schorzeń dróg oddechowych; Nowa Pediatria 5/2000, s. 11-13
- Agnieszka Orkusz, Ludmiła Bogacz-Radomska: Znaczenie przypraw w żywieniu człowieka; Nauki inżynierskie i technologiczne 2017, 4(27): 55-65
