źródło zdjęcia: polina-tankilevitch-5256331
Czym jest zespół metaboliczny?
Zespół metaboliczny to termin medyczny określający połączenie cukrzycy, wysokiego ciśnienia krwi (nadciśnienia) i otyłości.
Zespół ten zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową, udar i inne schorzenia, które wpływają na naczynia krwionośne. Cukrzyca, nadciśnienie i otyłość mogą same w sobie uszkadzać naczynia krwionośne, ale szczególnie niebezpieczne jest łączne występowanie tych trzech czynników.
Wystąpienie tylko jednego z tych schorzeń nie oznacza, że masz zespół metaboliczny. Oznacza to jednak, że istnieje większe ryzyko poważnych chorób. A jeśli wystąpi więcej takich schorzeń, ryzyko powikłań, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby serca, wzrasta jeszcze bardziej.
Zespół metaboliczny jest coraz bardziej powszechny – cierpi na niego nawet jedna czwarta dorosłych osób w Stanach Zjednoczonych, Polsce, Niemczech czy krajach wysoko rozwiniętych.
NAJWYŻSZE MOŻLIWE STĘŻENIE EPA I DHA (OMEGA-3) W KAPSUŁCE NA RYNKU – WPŁYW NA POPRAWĘ
PARAMETRÓW LIPIDOGRAMOWYCH ORAZ WRAŻLIWOŚĆ INSULINOWA
Cholesterol i trójglicerydy dla lepszego zrozumienia
Cholesterol jest substancją tłuszczową wytwarzaną w wątrobie. Cholesterol LDL (lipoproteiny o małej gęstości) może blokować tętnice, osadzając się na ścianach naczyń krwionośnych. Cholesterol HDL (lipoproteiny o dużej gęstości) pomaga chronić przed gromadzeniem się tłuszczowych zatorów. Trójglicerydy mogą pochodzić ze spożywanych przez nas pokarmów, ale są również wytwarzane przez wątrobę. Picie nadmiernej ilości alkoholu może przyczynić się do wzrostu poziomu trójglicerydów. Jeśli jesteś odporny na insulinę, prawdopodobnie będziesz miał wyższe niż normalne stężenie trójglicerydów. Wysokie stężenie triglicerydów we krwi zwykle wiąże się z niskim poziomem cholesterolu HDL – „dobrego” lub ochronnego cholesterolu. Podwyższone trójglicerydy i obniżony poziom cholesterolu HDL zwiększają ryzyko miażdżycy (zwężenia tętnic), która jest czynnikiem przyczyniającym się do chorób serca. Nadwaga lub otyłość sama w sobie jest również czynnikiem ryzyka wystąpienia takich schorzeń, jak wysoki poziom trójglicerydów, wysokie ciśnienie krwi i miażdżyca.
Upośledzona tolerancja glukozy (stan przedcukrzycowy) co musisz wiedzieć o tym stanie?
Upośledzona tolerancja glukozy na czczo i upośledzona tolerancja glukozy są czasami określane jako „stan przedcukrzycowy”. Występują one, gdy stężenie glukozy we krwi jest wyższe niż normalnie, ale nie na tyle wysokie, by można je było nazwać cukrzycą. U jednej trzeciej osób z upośledzoną tolerancją glukozy lub upośledzoną glikemią na czczo rozwinie się cukrzyca, jeśli nie zostaną wprowadzone zmiany w stylu życia.
W jaki sposób zdiagnozować u siebie zespół metaboliczny?
Zespół metaboliczny może zostać zdiagnozowany, jeśli u pacjenta występują 3 lub więcej z poniższych objawów:
- znaczna nadwaga lub zbyt duża ilość tłuszczu w okolicy talii
- wysoki poziom trójglicerydów (tłuszczu we krwi) i niski poziom HDL (dobrego cholesterolu) we krwi, co może prowadzić do miażdżycy (tętnice zatykają się substancjami tłuszczowymi, takimi jak cholesterol)
- wysokie ciśnienie krwi, które stale wynosi 140/90 mmHg lub więcej
- niezdolność do kontrolowania poziomu cukru we krwi (insulinooporność)
BERBERYNA – ROŚLINNA SUBSTANCJA O DZIAŁANIU MIMIKUJĄCYM INSULINĘ – WSPARCIE GOSPODARKI GLUKOZOWEJ
Co powoduje zespół metaboliczny?
Dokładna przyczyna zespołu metabolicznego nie jest znana. Wiele cech zespołu metabolicznego jest związanych z „insulinoopornością”. Insulinooporność oznacza, że organizm nie wykorzystuje insuliny w sposób efektywny w celu obniżenia poziomu glukozy i trójglicerydów. Połączenie czynników genetycznych i związanych ze stylem życia może powodować insulinooporność. Czynniki związane ze stylem życia obejmują nawyki żywieniowe, aktywność fizyczną i być może zaburzone wzorce snu (np. bezdech senny).
Czynniki niegenetyczne, które przyczyniają się do przyrostu masy ciała: Palenie tytoniu przez matkę w czasie ciąży, przyrost masy ciała w ciąży, stres i niepokój, które mogą prowadzić do przejadania się. Ponadto leki psychiatryczne, steroidy, leki przeciwcukrzycowe, leki przeciwhistaminowe i beta-blokery zwiększają ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego.
Stres: Stres w dzieciństwie może nasilać czynniki kardiometaboliczne i zwiększać stężenie adipokin predysponujących do wystąpienia zespołu metabolicznego w późniejszym okresie życia. Ponadto, wysoki poziom stresu zwiększa ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego u osób dorosłych.
Niższy status społeczno-ekonomiczny: Brak dostępu do świeżych owoców i warzyw, opieki zdrowotnej oraz spacerów są silnie związane z występowaniem zespołu metabolicznego.
Jakie są objawy zespołu metabolicznego?
Zazwyczaj nie występują bezpośrednie objawy fizyczne. Problemy medyczne związane z zespołem metabolicznym rozwijają się z czasem. Jeśli nie masz pewności, czy cierpisz na zespół metaboliczny, zgłoś się do swojego lekarza. Będzie on w stanie postawić diagnozę, wykonując niezbędne badania, w tym ciśnienie krwi, profil lipidowy (trójglicerydy i HDL) oraz stężenie glukozy we krwi.
Jak można zapobiec lub odwrócić przebieg zespołu metabolicznego?
Ponieważ brak aktywności fizycznej i nadwaga są głównymi czynnikami przyczyniającymi się do rozwoju zespołu metabolicznego, ćwiczenia fizyczne, zdrowe odżywianie się oraz – w przypadku nadwagi lub otyłości – próba zrzucenia zbędnych kilogramów mogą pomóc w zmniejszeniu lub zapobieganiu powikłaniom związanym z tym schorzeniem. Lekarz może również przepisać leki, które pozwolą opanować niektóre aspekty problemów związanych z zespołem metabolicznym. Niektóre ze sposobów zmniejszenia ryzyka:
- Zdrowe odżywianie i próba zrzucenia wagi w przypadku nadwagi lub otyłości: Zdrowe odżywianie i umiarkowana utrata wagi, w zakresie od 5 do 10 procent masy ciała, może pomóc przywrócić zdolność organizmu do rozpoznawania insuliny i znacznie zmniejszyć prawdopodobieństwo, że zespół stanie się poważniejszą chorobą. Można to osiągnąć za pomocą diety oraz ćwiczeń fizycznych.
- Ćwiczenia fizyczne: Już sama zwiększona aktywność fizyczna może poprawić wrażliwość na insulinę. Ćwiczenia aerobowe, takie jak codzienny 30-minutowy spacer, mogą przyczynić się do utraty wagi, poprawy ciśnienia krwi i poziomu trójglicerydów oraz zmniejszenia ryzyka rozwoju cukrzycy. Ćwiczenia fizyczne mogą zmniejszyć ryzyko chorób serca nawet bez towarzyszącej im utraty wagi. Każde zwiększenie aktywności fizycznej jest pomocne, nawet w przypadku osób, które nie są w stanie wykonywać około 100 minut w ciągu tygodnia.
CHROM – PIERWIASTEK OBNIŻAJĄCY CHĘĆ NA SŁODKIE I WSPIERAJĄCY PRACĘ GOSPODARKI GLUKOZOWEJ
Jakie problemy zdrowotne mogą się pojawić, jeśli mam zespół metaboliczny?
Utrzymujący się wysoki poziom insuliny i glukozy jest związany z wieloma szkodliwymi zmianami w organizmie, w tym z
- uszkodzenie wyściółki naczyń wieńcowych i innych tętnic, co jest kluczowym krokiem w kierunku rozwoju chorób serca lub udaru mózgu
- Zmiany w zdolności nerek do usuwania soli, co prowadzi do wysokiego ciśnienia krwi, chorób serca i udaru
- Wzrost poziomu trójglicerydów, skutkujący zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego
- Zwiększone ryzyko tworzenia się skrzepów krwi, które mogą blokować tętnice i powodować zawały serca i udary mózgu
- spowolnienie produkcji insuliny, co może sygnalizować początek cukrzycy typu 2 – choroby, która sama w sobie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zawału serca lub udaru mózgu. Niekontrolowana cukrzyca wiąże się również z powikłaniami ze strony oczu, nerwów i nerek.
- Stłuszczenie wątroby, które czasami jest związane z zapaleniem wątroby (niealkoholowe zapalenie wątroby, NASH). Nieleczona choroba NASH może prowadzić do marskości i niewydolności wątroby.
FORSKOLIN DIAMOND – NATURALNY SPALACZ TŁUSZCZU OD APOLLOS HEGEMONY
Zespół metaboliczny, a status społeczny
Ostatnie badania wskazują, że osoby o niższym statusie społeczno-ekonomicznym mają większe ryzyko rozwoju depresji w porównaniu z osobami o wyższym statusie społeczno-ekonomicznym. Osoby cierpiące na depresję częściej paliły papierosy, spożywały alkohol, były nieaktywne fizycznie, a także rzadziej stosowały się do zaleceń lekarskich. Dotychczasowe wyniki badań wskazują na silny związek między depresją a zespołem metabolicznym. W jednym z badań stwierdzono, że pracownicy o niższym statusie społeczno-ekonomicznym byli bardziej narażeni na ryzyko otyłości w porównaniu z pracownikami o wyższym statusie społeczno-ekonomicznym przy takim samym poziomie stresu. Sugeruje to, że nierówności zdrowotne mogą wynikać z postrzeganej przez jednostkę kontroli środowiskowej. Ta postrzegana kontrola może bezpośrednio regulować podstawowe reakcje fizjologiczne i zwiększać fizyczną podatność na stres.
Osoby o niższym statusie społeczno-ekonomicznym zwykle mieszkają w miastach z mniejszą liczbą miejsc do rekreacji, z przewagą sklepów monopolowych, billboardów z reklamami papierosów, restauracji typu fast food i brakiem sklepów spożywczych.
W tych dzielnicach dostępność i przystępność cenowa świeżych owoców i warzyw jest ograniczona. Żywność o niskiej wartości odżywczej, zawierająca nadmiar cukrów, tłuszczów i rafinowanych ziaren jest często bardziej przystępna cenowo, co powoduje większe spożycie kalorii i ryzyko otyłości. Innym potencjalnym mechanizmem jest dostęp do opieki zdrowotnej. Prawdopodobieństwo objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym wzrasta wraz ze wzrostem dochodów. W związku z tym zróżnicowanie opieki zdrowotnej ze względu na status społeczno-ekonomiczny może przyczyniać się do różnic w leczeniu elementów zespołu metabolicznego. Dostęp do opieki zdrowotnej jest również niewystarczający na obszarach wiejskich, co ogranicza leczenie osób z grup ryzyka.
Podsumowując
Podsumowując, dostęp do aktywności fizycznej, wiedzy na temat zdrowia psychicznego i fizycznego, dostęp do lekarzy oraz zrozumienie czym jest dieta to cztery tematy, które należy traktować priorytetowo przy opracowywaniu taktyki, aby polepszyć swój stan związany z tą czy inną chorobą. Nie zapominajmy, że otyłość jest jednym z głównych czynników wyzwalających pozostałe choroby, w tym zespół metaboliczny. Zadbanie o swoje zdrowie oraz aktywność fizyczna pomoże nam zmniejszyć ryzyko tych chorób.
Źródła:
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/circulationaha.105.169404
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15151470/
https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/212
https://www.nhlbi.nih.gov/health/metabolic-syndrome/diagnosis
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17140811/
https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03484384/document
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcvm.2022.698895/full
