źródło: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/gumka-guma-szkola-zarowka-6193936/
Wstęp
Podróże stanowią fascynujący obszar badań, zwłaszcza w kontekście ich wpływu na funkcje poznawcze i neurobiologię. To dynamiczne doświadczenia, które oferują zmienność otoczenia, różnorodność bodźców i nowe wyzwania. Skoncentrujmy się dziś na zrozumieniu, jak podróże wpływają na mózg człowieka, w szczególności na poziomie neuronów oraz funkcji poznawczych.
Plastyczność neuronów a zmiana otoczenia
Plastyczność neuronalna to zdolność mózgu do adaptacji i reorganizacji, zarówno na poziomie strukturalnym, jak i funkcjonalnym. Podróże często stanowią idealne środowisko stymulujące tę plastyczność. Badania przeprowadzone na modelach zwierzęcych wykazują, że nowe środowisko może prowadzić do wzrostu liczby dendrytów, rozgałęzień neuronów oraz połączeń synaptycznych [1]. W kontekście ludzkim oznacza to, że podróże kreują dogodne warunki do rozwoju i modyfikacji naszych układów nerwowych. Niekoniecznie też musimy podróżować w jakieś odległe zakątki świata, żeby doświadczać tych pozytywów. Każda zmiana naszej codziennej rutyny będzie wpływać podobnie na wyżej wymienione aspekty. Dojechać inną drogą do pracy niż zazwyczaj, spędzić czas wolny i inny sposób, zrobić po prostu coś inaczej niż zwykle. Mózg jest też leniwy i jeśli wypracuje sobie pewne schematy codzienności to lubi w nich tkwić, to jest wygodne, ale to go nie rozwija. Dlatego czasami nawet tak paradoksalnie błahe rzeczy mogą sprawić, że te neurony zaczną lepiej pracować. Chociażby przeorganizowanie rzeczy w szafkach czy też przemeblowanie pokoju. Jeśli spowodujemy, że rzeczy, po które sięgamy codziennie, będą stać gdzieś indziej niż zwykle, zmusimy nasz mózg do lepszej pracy i rozwoju.
Suplement mocno wspierający układ nerwowy i pracę mózgu – KUP TUTAJ
Podróże a poprawa funkcji poznawczych
Podróże wykazują znaczący wpływ na funkcje poznawcze, co można zaobserwować w kilku kluczowych obszarach:
Kreatywność
Zmiana otoczenia i eksploracja nowych miejsc stanowią silne źródło inspiracji. Rozmaite bodźce i nowe perspektywy mogą pobudzać kreatywne myślenie i skłaniać do tworzenia. Podróże dostarczają mózgowi nieograniczone źródło inspiracji, które może prowadzić do innowacyjnych myśli i rozwiązań problemów. Można by rzec, że zmiana otoczenia odblokowuje pewne obszary mózgu odpowiedzialne za kreatywność i pobudza je do działania.
Elastyczność umysłu
Monotonia i rutyna w życiu codziennym mogą prowadzić do utraty elastyczności umysłu. To co znane jest przecież bardziej wygodne dla naszej głowy, ale też bardziej rozleniwia mózg. Podróże, poprzez nieprzewidywalność i zmienność, stawiają wyzwania intelektualne. Nasz mózg musi dostosowywać się do nowych sytuacji, co wzmacnia naszą elastyczność poznawczą.
Pamięć
Badania wykazują, że różnorodność doświadczeń podróżniczych może przyczynić się do poprawy zdolności do zapamiętywania i przypominania informacji. Nowe środowisko i unikalne wydarzenia podczas podróży stanowią wyjątkowe punkty odniesienia w pamięci, co pomaga w utrwalaniu wspomnień. Dla kontrastu w codziennej rutynie robimy niektóre rzeczy tak bardzo automatycznie, że często nawet zapominamy co robiliśmy parę minut temu.
Redukcja stresu
Podróże często idą w parze z redukcją stresu i ogólnym poprawieniem samopoczucia. Zmiana otoczenia może:
Obniżać poziom kortyzolu
Hormonu stresu, który jest odpowiedzialny między innymi za rozdrażnienie i nerwowość. Odległość od codziennej rutyny i obowiązków może skutecznie redukować poziom stresu. Nowe otoczenie stymuluje nasze zmysły i pozwala na odcięcie się od typowych stresorów.
Zwiększać wydzielanie endorfin
Pozytywne doświadczenia podróżnicze, takie jak spotkania z nowymi ludźmi, odkrywanie pięknych miejsc czy próbowanie nowych smaków, mogą wpływać na wydzielanie endorfin, co poprawia ogólne samopoczucie.
Suplement przydatny przy częstych podróżach i zmianach stref czasowych – KUP TUTAJ
Podróże a edukacja i rozwój osobisty
Podróże mają również wpływ na nasz rozwój intelektualny i osobisty. Eksploracja nowych miejsc może:
Poszerzać horyzonty
Narażenie się na różnorodność kultur, języków i obyczajów stanowi edukację samą w sobie. To również rozwija naszą intelektualną wiedzę i poszerza perspektywę. Ponieważ całkowicie innym doświadczeniem jest obcować z daną kulturą na żywo niż dowiadywać się o niej z mediów czy też książek.
Kształtować empatię
Zrozumienie i empatia wobec innych kultur i ludzi są ważnymi aspektami rozwoju osobistego. Podróże uczą nas empatii i zwiększają naszą zdolność do zrozumienia innych punktów widzenia.
Podróże a zdrowie mózgu na starość
Badania sugerują, że aktywne podróżowanie może korzystnie wpływać na zdrowie mózgu w późniejszym życiu. Poprawia funkcje poznawcze i może opóźniać procesy związane z demencją i zaburzeniami poznawczymi [2].
Podsumowanie
Podróże stanowią fascynujący obszar badań w kontekście ich wpływu na mózg człowieka. Stymulują plastyczność neuronów i poprawiają funkcje poznawcze, co przekłada się na korzyści dla naszej kreatywności, elastyczności umysłu, pamięci i zdolności rozwiązywania problemów. Ponadto, podróże przyczyniają się do redukcji stresu, poprawy samopoczucia i wpływają pozytywnie na rozwój osobisty. Warto podkreślić, że aktywne podróżowanie może mieć także długofalowe korzyści dla zdrowia mózgu w późniejszych latach naszego życia.
Bibliografia:
Kempermann, G., Kuhn, H.G., Gage, F.H. (1997). More Hippocampal Neurons in Adult Mice Living in an Enriched Environment. Nature, 386(6624), 493-495.
Wilson, R.S., Boyle, P.A., Yu, L., Barnes, L.L., Schneider, J.A., Bennett, D.A. (2013). Life-span Cognitive Activity, Neuropathologic Burden, and Cognitive Aging. Neurology, 81(4), 314-321.
Buonomano, D. V., & Merzenich, M. M. (1998). Cortical plasticity: from synapses to maps. Annual Review of Neuroscience, 21, 149-186.
Draganski, B., Gaser, C., Busch, V., Schuierer, G., Bogdahn, U., & May, A. (2004). Neuroplasticity: changes in grey matter induced by training. Nature, 427(6972), 311-312.
