Krzem to jeden z najliczniej występujących pierwiastków na Ziemi. Co prawda do niedawna był on uważany za pierwiastek bezużyteczny, więc wiedza na jego temat jest dość znikoma, jednakże obiecująca. Jest to jeden ze składników mineralnych – dokładnie mikroelementów, które są związkami egzogennymi, których organizm nie wytwarza samodzielnie, muszą być dostarczane do organizmu z pożywieniem. Ze względu na swoje wysokie powinowactwo do tlenu bardzo często występuję w postaci minerałów, np. krzemionki. Jak wiele innych pierwiastków jest on niezbędnym składnikiem odżywczym o fundamentalnym znaczeniu dla biologii człowieka pozwalając na zachowanie homeostazy organizmu.
ROLA KRZEMU W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
Znaczenie krzemu w organizmie człowieka jest bardzo duże. Szczególnie ważnym faktem jest to, iż bierze on udział w biosyntezie kolagenu – białka, które występuje bardzo obficie w naszym ciele i stanowi jego swego rodzaju „podporę”.
Pierwiastek ten wpływa między innymi na:
- prawidłowy rozwój struktur takich jak: chrząstki, kości,
- wygląd skóry,
- stan włosów i paznokci,
- regenerację tkanek,
- działanie układu odpornościowego,
- wzmocnienie ścian naczyń krwionośnych.
SKÓRA
Mówiąc o dobroczynnym działaniu krzemu nie można pominąć kwestii wpływu tego mikroelementu na wygląd skóry człowieka, ponieważ każdy z nas, bez względu na płeć marzy o pięknej i promiennej cerze. Jako niezbędny element zapewniający optymalną syntezę kolagenu poprawia on jędrność oraz odporność skóry na uszkodzenia mechaniczne. Preparaty kosmetologiczne zawierające krzem, które przeznaczone są do stosowania na powierzchnie skórym nie przynoszą pożądanych rezultatów, ponieważ składnik ten musi być wchłonięty od środka, aby jego rola w metabolizmie tkanki łącznej została należycie spełniona. Warto zaznaczyć, że produkcja kolagenu, jak i poziom krzemu w naszym organizmie zaczynają spadać wraz z wiekiem, dlatego też dobrze jest, rozważyć dodatkową suplementację tego składnika mineralnego po 25 roku życia. Obecne doniesienia podkreślają, że odpowiednia ilość krzemu dostarczana do naszego organizmu ma ogromne znaczenie u osób borykających się ze schorzeniem jakim jest trądzik pospolity.
WŁOSY I PAZNOKCIE
Bardzo dużo badań potwierdza jednoznacznie, że wyższa zawartość krzemu we włosach determinuje ich mniejsze wypadanie, a jako jeden z głównych składników mineralnych budujących paznokcie zmniejsza ich miękkość i kruchość. Pozwala to na zachowanie odpowiedniej kondycji obu wytworów organizmu.
10 mg biotyny w jednej kapsułce
KRZEM A ZDROWE KOŚCI
Odżywianie jest ważnym wyznacznikiem zdrowia kości i w celu zachowania ich dobrej kondycji wskazane jest dbanie o prawidłową podaż nie tylko wapnia, czy witaminy D, ale również krzemu. Krzemionka ma istotne znaczenie podczas tworzenia apatytu, czyli głównego elementu budulcowego kości. Na podstawie dostępnych badań można wyciągnąć jasny wniosek mówiący, że krzem wpływa pozytywnie na gęstość mineralną kośćca. Nie pozostaje on zatem bez znaczenia w przypadku chorób takich jak osteoporoza, gdyż wykazano, że suplementacja tego pierwiastka u osób cierpiących na to schorzenie, spowodowała wzrost objętości kości. Ze względu na swoje ogromne znaczenia dla tkanki łącznej, trzeba podkreślić, że wpływa on korzystnie nie jedynie na same kości, ale na cały aparat ruchu, ponieważ odpowiada za poprawny rozwój ścięgien i więzadeł. Fakt ten ma niebagatelne znaczenie u osób aktywnych fizycznie czy też w podeszłym wieku.
DZIAŁANIE PRZECIWMIAŻDŻYCOWE
Niedostateczny poziom krzemu w organizmie powoduje zmniejszenie wytrzymałości ścian tętnic, co stanowi możliwą przyczynę wzrostu postępu miażdżycy naczyń organizmu. Dowiedziono, że pacjenci po świeżo przebytym zawale, czy ze stabilną chorobą niedokrwienną serca mają znacznie mniej pierwiastka egzogennego, niż osoby zdrowe. Niedobór krzemu może istotnie zwiększać ryzyko miażdżycy, a w efekcie choroby niedokrwiennej serca.
KRZEM DOBRY DLA MÓZGU
Wysokie spożycie krzemionki zapobiega nadmiernemu gromadzeniu się glinu w naszym organizmie. Jest to niewątpliwie jeden z dodatkowych benefitów krzemu jako składnika odżywczego, ponieważ chroniczne odkładanie aluminium może nasilać procesy neurodegeneracyjne zachodzące w mózgu.
ZALECANE DAWKI
Zalecana dobowa dawka krzemu wynosi od 20-30 mg, przy czym u mężczyzn zapotrzebowanie na ten składnik mineralny jest trochę większe. Za optymalny poziom krzemu w surowicy krwi bierze się przedział od 10-31 µg/dL, przy czym oczywiście wartości bliższe dolnej granicy powinny skłaniać nas do większego spożycia tego składnika. Dodatkowa suplementacja krzemu z dobrego rodzaju preparatów w ilości już 2 mg/dobę jest korzystna dla funkcjonowania tkanki łącznej.
GDZIE ZNAJDZIEMY KRZEM?
Źródła dietetyczne
Naturalny poziom krzemu jest wyższy w żywności pochodzenia roślinnego niż zwierzęcego, tj. mięsie i produktach mlecznych. Rośliny, szczególnie takie jak: trawy, zboża oraz skrzyp polny pobierają ten pierwiastek z gleby i wbudowują go w swoje struktury poprawiając tym samym swoją wytrzymałość. Wysoką zawartością krzemu charakteryzują się przede wszystkim nierafinowane (pełne) produkty zbożowe, np. jęczmień, owies, otręby owsiane, otręby ryżowe oraz pszenne. Jeśli chodzi o warzywa to znajdziemy go m.in. w szpinaku, fasoli zielonej i warzywach korzeniowych. Owoce zawierające krzem to przede wszystkim suszone owoce i banany, jednakże traktowanie ich jako dobre źródło tego składnika jest wątpliwe, ze względu na jego słabą przyswajalność w przewodzie pokarmowym. Owoce morza również obfitują w krzem, a najwyższą jego zwartością odznaczają się małże. Dobrym źródłem krzemu jest również piwo oraz woda pitna.
Przyswajalność
Biodostępność krzemu zależy przede wszystkim od jego rozpuszczalności. Poziom krzemu jest bardzo wysoki w bananach, ale przez to, że występuje on w nich w silnie spolimeryzowanej formie to jego wychwyt w jelicie jest znikomy. Najlepiej absorbowana postać krzemu występuje w zbożach oraz produktach zbożowych, np. kasze, pieczywo z pełnego przemiału, natomiast wchłanianie z fasoli, czy suszonych owoców jest pośrednie. Bardzo dobrze przyswajalny jest on również z piwa oraz wody bogatej w krzemionkę. Biorąc pod uwagę ogólnie żywność szacuje się, że jego przyswajalność wynosi ok. 41%. Jeśli chodzi o suplementy tego pierwiastka to najbardziej zalecaną formą jest roztwór kwasu ortokrzemowego (43%).
SKUTKI NIEDOBORU
Biorąc pod uwagę fakt, iż poziom tego pierwiastka spada wraz z wiekiem, najczęściej obserwujemy jego niedostateczną ilość u osób starszych, jednakże osoby niedbające o właściwie zbilansowaną dietę również są potencjalnie narażone. Najważniejsze skutki niedoboru to:
- bóle kostno-stawowe,
- osłabienie kości,
- szybsze starzenie się skóry,
- zmiany skórne trądzikowe,
- nadmierne wypadanie włosów,
- łamliwe paznokcie,
- przedwczesne siwienie,
- trudności w gojeniu się ran.
PODSUMOWANIE
Ostatnie odkrycia wskazują na to, że krzem jest cennym składnikiem odżywczym, który ma szerokie zastosowania prozdrowotne jeśli przyjmowany jest w odpowiednich ilościach. Jest niezbędny do utrzymania pięknej cery, włosów i paznokci oraz wspomaga procesy regeneracyjne. Ponadto, krzem w ilościach odżywczych ma korzystny wpływ na zdrowie naszych kości. Wspomaga również kondycję układu nerwowego oraz wykazuje działanie protekcyjne w rozwoju procesów miażdżycowych. Obecnie przyjmuje się, że aby mówić o jego dobroczynnej roli należy dostarczać przynajmniej około 25 mg/ dobę. W celu zapewnienia prawidłowego poziomu należy brać pod uwagę jego przyswajalność z różnego rodzaju źródeł. Możemy być pewni, że jest to cenny składnik odżywczy, o którego należytą podaż niewątpliwie trzeba dbać.
BIBLIOGRAFIA
https://www.drlifestyle.pl/wp-content/uploads/2017/08/suplementy20diety.pdf
http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2017/02/Balcerkiewicz-Dieta-jako.pdf
https://www.cefarm24.pl/czytelnia/zdrowie/jestem-kobieta/krzem-na-zdrowa-skore-i-piekne-wlosy
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2658806/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4938278/
https://www.byrdie.com/silica-benefits
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S8756328211013597
https://sj.umg.edu.pl/sites/default/files/ZN280.pdf
https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.agro-article-4cc58b94-5dec-4180-b45f-a38a029975d0
https://www.hindawi.com/journals/ije/2013/316783/
https://academic.oup.com/ajcn/article/75/5/887/4689403
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0946672X14001291
