Wstęp
Na samym początku warto podkreślić fakt, że temat tego artykułu, jest bardzo rozległy, lecz w tym przypadku, w jak największym skrócie, zostanie wymienione i zobrazowane kilkanaście najbardziej szkodliwych produktów spożywanych przez ludzi na co dzień, które w nadmiarze mogą prowadzić do różnego rodzaju niedoborów i innych negatywnych następstw.
Jesteś tym co jesz
Jak samo powiedzenie mówi „ jesteś tym co jesz”, jest w 100% trafnym spostrzeżeniem, lecz wiele ludzi nie zdaje sobie sprawy, iż produkty które sprawiają pozory „ zdrowych produktów” wcale nie muszą być takie korzystne dla człowieka. Przede wszystkim najważniejsze jest, aby znać umiar i zdrowy rozsądek podczas spożywania tych właśnie produktów i spożywać je od tzw. „święta”. Oto najczęściej spotykane produkty, które nie powinny gościć w codziennym menu przeciętnej osoby.
1. Białe pieczywo
Zwykły, biały chleb, wykonany jest z zawierającej gluten pszenicy. Z tego właśnie powodu wszystkie pszenne pieczywa nie są najlepszym pomysłem dla ludzi, którzy mają celiakię lub nadwrażliwość na gluten. Teoretycznie większość dostępnych
w sklepach pieczyw nie jest najlepszym rozwiązaniem, nawet dla osób które tolerują gluten. Białe pieczywo wykonane jest
z rafinowanej mąki pszennej, która uboga jest w niezbędne składniki odżywcze oraz charakteryzuje się wysokim indeksem
i ładunkiem glikemicznym.
Oczywiście są wyjątki, jak np. w diecie wysokokalorycznej, gdzie przykładowy sportowiec ma dużo jednostek treningowych, lub ktoś pracuje ciężko fizycznie i do tego trenuje. Jego zapotrzebowanie kaloryczne jest wtedy na bardzo wysokim poziomie. Jednakże, jeżeli osoba taka posiada odpowiednio zbilansowaną dietę, która dostarcza mu wystarczającą ilość składników odżywczych i energii, to dodatkowy błonnik z pieczywa pełnoziarnistego, mógłby powodować dyskomfort ze strony układu pokarmowego, wynikający z jego nadmiaru.
Zdrowszy zamiennik: Bardzo dobrą i zdrową alternatywą dla białego pieczywa jest to z pełnego przemiału i na zakwasie.
2. Soki owocowe i napoje z dodatkiem cukru
Większość soków, jakie występują w sklepach, należy do tych niewłaściwych. Niestety często bywa tak, że przysłowiowe soki, to nic innego jak woda z cukrem o smaku owocu. W dodatku zawierają wiele regulatorów smaku, które mają polepszyć smak, ale w rzeczywistości wypełnione są niezbyt prozdrowotną chemią i są niekorzystne dla zdrowia. Podobnie jest
z napojami z dodatkiem cukru. Podczas gdy, człowiek spożywa takie właśnie napój, dostarcza organizmowi sporą ilość cukru rafinowanego, bez jakichkolwiek mikroelementów. Niestety mózg jak i żołądek nie odczuje tego jako posiłek i nadal jest nienasycony, mimo że przed chwilą została dostarczona wysoka ilość pustych kalorii. Może to powodować konsumpcję zbyt wysokiej ilości energii, co z kolei skończy się nadmiernymi kilogramami na wadze.
Zdrowszy zamiennik: Lepszym rozwiązaniem będą soki robione własnoręcznie, a już zupełnie najlepszym, będzie spożywanie świeżych owoców. Co do napoi z dodatkiem cukru, warto jest je zamienić napoje zero (jeżeli lubimy je nieraz wypić) lub całkowita eliminacja.
3. Przetwory mięsne
Produkty, które w bardzo dużej ilości występują w sklepach oraz bardzo często można zobaczyć reklamy z tym związane, to przetwory mięsne. Jak sama nazwa mówi, są to wyroby z mięsa, lecz przetworzone. Badania pokazują, że ludzie jedzący mięso przetworzone, mają wyższe ryzyko zachorowania na wiele poważnych chorób jak np.: rak okrężnicy, cukrzyca typu 2 oraz choroby serca. Większość tych badań jest oparta na obserwacjach, więc nie można stwierdzić, że przetworzone mięso wywołało powyższa chorobę lecz istnieje pewne ryzyko prawdopodobieństwa jej wystąpienia.
Zdrowszy zamiennik: Rozsądnym i o wiele zdrowszym rozwiązaniem będzie kupowanie przetworów mięsnych u lokalnych dystrybutorów (bez sztucznych ulepszaczy), samodzielna produkcja wędlin lub spożywanie świeżego, chudego mięsa.
4. Ser topiony
Produkt, który również występuje w bardzo dużych ilościach w sklepach i ma przypominać smakiem i składem zwykły ser. Niestety nie ma on nic wspólnego ze zwykłym prawdziwym np. żółtym serem. Sery topione są produkowane ze składników wypełniających tak, aby wyglądem i smakiem przypominały ser. Warto pamiętać czym więcej składników wypełniających na etykiecie tym gorzej dla zdrowia.
Zdrowszy zamiennik: Warto wyeliminować z diety ser topiony i zastąpić go prawdziwym naturalnym np.: serem kozim, jednakże należy pamiętać o prawidłowym spożyciu nasyconych kwasów tłuszczowych ( do 10 % kaloryczności diety, a najlepiej do minimum).
5. Gotowe szejki i napoje kawowe
Kawa sama w sobie jest bogata w przeciwutleniacze. Wiele badań udowodniło, że osoby pijące kawę, mają mniejsze ryzyko zachorowania na cukrzyce typu 2 lub Parkinsona.
Więcej na ten temat możecie przeczytać tutaj: Kawa – wpływa na choroby układu sercowo – naczyniowego
W restauracjach lub sklepach występuje wiele produktów takie jak gotowe szejki, kawy mrożone oraz inne napoje kawo-podobne, które są wypełnione szkodliwymi składnikami. Ich celem jest polepszenie smaku produktu, lecz pogarszają one jego wartościowość. Wystarczy spojrzeć w sklepie lub restauracji na etykietę np.: od kawy, jeśli jest tam wiele sztucznej śmietanki, cukru, zagęszczaczy itp. oraz kalorii, to warto zatem unikać takiego produktu.
Zdrowszy zamiennik: Znacznie korzystniej i zdrowiej zrezygnować z powyższych szejków, napoi kawo-podobnych i pić zwykłą prawdziwą kawę. Jeżeli ma ona mieć jakieś dodatki to warto by były to: chude mleko, cynamon, kakao itp., a nie ogrom zbędnych sztucznych lub wysokokalorycznych dodatków.
6. Słodycze
Bardzo oczywisty produkt, lecz niestety wiele ludzi ma do nich słabość. Warto wiedzieć, że słodycze zawierają bardzo duże ilości rafinowanego cukru oraz utwardzanych tłuszczy – TRANS. Są również ubogie w niezbędne składniki odżywcze potrzebne do życia każdego człowieka. Przetworzona żywność jak np.: czekolada, batony, ciastka charakteryzują się bardzo wysoką smakowitością i w bardzo dużym skrócie: jeśli zjemy przykładową jedną kostkę czekolady, może być ciężko się od niej oderwać i może się to skończyć tak, że zniknie jej cała tabliczka. Słodycze są tak właśnie zaprojektowane, że człowiek może jeść je w nieskończoność. Ich nadmierne spożycie może nieść za sobą naprawdę negatywne konsekwencje zdrowotne.
Zdrowszy zamiennik: Warto zamiast typowej mlecznej czekolady z ogromem cukru dodanego i tłuszczów TRANS, zjeść gorzką czekoladę, która w odpowiedniej ilości może wykazywać działanie prozdrowotne. Dodatkowo można wykonać domowej roboty fit wypieki, o mniejszej zawartości cukrów, bez tłuszczów TRANS, a przede wszystkim mniejszej kaloryczności.
7. Lody
Produkt, który również można zaliczyć do słodyczym lecz warto o nim wspomnieć osobno. Należy pamiętać, że lody, które niby nie są wcale takie złe, zawierają również ogromną ilość cukru, a te oblane czekoladą, dodatkowo jeszcze obfitują w tłuszcz, co może spowodować, że będą one niemałą bombą kaloryczną.
Zdrowszy zamiennik: Rozsądnym i bardzo korzystnym zamiennikiem będzie stworzenie własnych domowych lodów. Wystarczy zblendować mrożone owoce z jogurtem oraz opcjonalnie z odżywką białkową i słodzikiem. Można też wykonać sorbet, który w 100 % składać się będzie tylko z owoców. Pełnowartościowe i smaczne lody gotowe.
8. Frytki
Frytka, to ziemniak, a więc bardzo dobre źródło węglowodanów. Jest to rzecz oczywista, lecz te podawane w restauracjach niekoniecznie są takie dobre. Mają one bardzo dużą zawartość tłuszczu, do tego jest to frytura, która nie jest wartościowym produktem. Tak więc spożywanie frytek smażonych na głębokim oleju prowadzić może do otyłości oraz chorób serca.
Zdrowszy zamiennik: Frytki najlepiej przyrządzić samemu w domu ze świeżych ziemniaków. Nie należy smażyć ich na głębokim oleju, lecz piec w piekarniku.
9. Przemysłowe oleje roślinne
Ostatnimi czasy, gwałtownie wzrosło użycie olejów roślinnych. Wiele z nich nie nadaje się do smażenia, gdyż bogate są
w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Badania dowodzą, że takie kw. tłuszczowe są bardzo wrażliwe na utlenianie i powodują zwiększanie stresu oksydacyjnego w organizmie. Co innego jeżeli chodzi o nierafinowane oleje roślinne, bogate
w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, przykładowo oliwa z oliwek. Jak najbardziej nadaje się ona do smażenia, ponieważ zawiera JNKT, witaminę E i polifenole, które chronią ją przed utlenianiem.
Zdrowe tłuszcze z grupy omega-3
Zdrowszy zamiennik: Najlepszym rozwiązaniem jeśli chodzi o smażenie będzie użycie olejów takich jak np.: oliwa z oliwek, olej z pestek winogron lub też olej z awokado, ale najzdrowszym rozwiązaniem będzie gotowanie na parze lub duszenie.
10. Fast Food’y
Jedzenie tego typu, jest w dzisiejszych czasach bardzo dobrze rozwinięte. Fast food, a inaczej „śmieciowe jedzenie”, produkowane jest w restauracjach masowo i cieszy się dużą popularnością. Warto wiedzieć, że posiłki tego typu są nie dość, że niepełnowartościowe, bardzo kaloryczne, to jednocześnie zawierają często cukier rafinowany i tłuszcze trans. Ludzie często wybierają tego typu posiłki, ponieważ są wygodne, szybkie w przygotowaniu/otrzymaniu, a do tego charakteryzują się wysoką smakowitością. Ze strony ekonomicznej, wychodzi to bardzo niekorzystnie dla portfela oraz wpływa wręcz tragicznie na zdrowie.
Zdrowy zamiennik: Wystarczy około 30 – 60 min dziennie na przygotowanie własnych zdrowych posiłków, które są dietetyczne, smaczne oraz znacznie tańsze niż fast food’y.
11. Produkty „fit”
Baton proteinowy – lepszy zamiennik tradycyjnych słodyczy
Nazwa sama w sobie jest bardzo kusząca, lecz rzeczywistość często nie jest wcale tak kolorowo, jak mogłoby się wydawać. Przeważnie produkty kryjące się pod taka nazwą, są w wysokim stopniu przetworzone, zawierają bardzo małą ilość naturalnych składników odżywczych. Problem polega na tym, że ludzie często wybierają przykładowo batona, o obniżonej zawartości węglowodanów/tłuszczu, niż pełnowartościowy posiłek, bo podobno baton jest fit. Niestety, ale „dietetyczny” baton nie dostarczy organizmowi wszystkich wartości odżywczych, które są przecież tak ważne do jego odpowiedniego funkcjonowania.
Zdrowszy zamiennik: Rozwiązanie jest bardzo proste, postarajmy się wykluczyć powyższy produkt i zastąpmy go również dietetycznym, lecz pełnowartościowym posiłkiem.
Dodatkowo w składzie produktów spożywczych znaleźć możemy oznaczenia typu „E”, dlatego poniżej przedstawiona zostanie ściąga, co tak naprawdę przedstawiają.
Co to są te „E”
Na każdym produkcie spożywczym, na etykiecie występuje nieraz oznaczenie ze znakiem E a po nim trzy cyfrowe liczby.
Z poszczególnego szeregu cyferek można odczytać, czy substancje dodane do produktu są: barwniki (E 100-199), substancje konserwacyjne (E 200-299), przeciwutleniacze (E 300-399), substancje zagęszczające (E 400-499), spulchniacze (E 500-599), wzmacniacze smaku i zapachu (E 600-699).
GRUPA E |
NUMER |
ZASTOSOWANIE |
WŁAŚCIWOŚCI |
Barwnik |
E 100 – E 199 |
Słodycze desery napoje galaretki |
Nadają lub poprawiają barwę produktu |
Konserwanty |
E 200 – E 299 |
Wyroby garmażeryjne, napoje gazowane, soki, konserwy, owoce duszone |
Zapobiegają psuciu się produktów, przedłużają trwałość i zabezpieczają przed drobnoustrojem |
Przeciwutleniacze |
E 300 – E 399 |
Płatki śniadaniowe, frytki, chipsy, masy do ciast, biszkopty, wędliny, margaryna, masło |
Zapobiegają utlenianiu środków spożywczych, przeciwdziałają np. jełczeniu tłuszczów |
Emulgatory |
E 400 – 499 |
Lody, zupy w proszku, majonez, margaryna, wędliny, pieczywo, czekolada |
Odpowiadają za trwałość i konsystencję produktu |
Pozostałe |
E 500 – E 1500 |
Słodycze, gumy do żucia, napoje light, soki, jogurty, desery, przyprawy |
Wzmacniają smak, zamiennik cukru |
Lista nieszkodliwych E:
Nieszkodliwe E |
Zastosowanie |
Wpływ na organizm |
E 100 Kurkumina |
Przyprawa curry, przyprawa kurkumina, margaryna, musztarda, wyroby cukiernicze, paluszki rybne paluszków rybnych, serów |
Działa przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo, antyoksydacyjnie |
E 101 Ryboflawina (Wit. B2) |
Mięso, wątróbka, drożdże piekarskie, jaja kurze, mleko, sery twarogowe, ryby, owoce, warzywa |
Prawidłowe funkcjonowanie centralnego i obwodowego układu nerwowego oraz układu odpornościowego, odpowiada za dobry stan błon śluzowych przewodu pokarmowego, skóry oraz nabłonka naczyń krwionośnych |
E 140 Chlorofil |
Szpinak, jarmuż, sałata, kapusta, rzeżucha, trawa jęczmienna, natka pietruszki, koperek |
Zmniejsza ryzyko występowania żylaków, pomaga zlikwidować nieświeży oddech, przeciwzapalny |
E 160 – 163 Karoteny |
Marchew, dynia, melony, morele, sałata, szpinak, pomidory, brokuły, bataty |
Chroni przed drobnoustrojami, wspomaga układ odpornościowy, wspomaga wzrok |
E 300 Kwas askorbinowy |
Czarna porzeczka, kiwi, truskawki, papryka, natka pietruszki, brukselka, brokuł, mleko krowie, kefiry, jogurty |
Stymuluje syntezę kolagenu, uczestniczy w procesach metabolicznych, obniża ciśnienie krwi, reguluje stężenie glukozy we krwi, wspomaga układ odpornościowy |
E 306 Witamina E |
Olej słonecznikowy, olej z zarodków pszennych, migdały, orzechy laskowe, zarodki nasion zbóż i kiełki |
Poprawia krzepliwość krwi, zapewnia odpowiednią ruchliwość mięśni, obniża stężenie „złego cholesterolu”, u kobiet wspiera prawidłową owulację, zapewnia właściwy rozwój płodu, u mężczyzn zaś wspomaga produkcję nasienia |
E 322 Lecytyna |
Wyroby cukiernicze, czekolada, margaryna, majonez, produkty instant |
Poprawia pamięć i koncentracje, obniża cholesterol, chroni wątrobę, |
E 410 Mączka chleba świętojańskiego |
Lody, polewy, lukier, owoce i warzywa suszone, dżemy, galaretki, marmolady, mleko modyfikowane dla niemowląt |
Obniża skoki poziomu glukozy we krwi, łagodzi dolegliwości wywołane przez biegunkę, poprawia trawienie |
E 440 Pektyny |
Dżemy, galaretki, nadzienia cukiernicze, desery, soki, serki wiejskie, keczup, majonez, owoce |
Zmniejszają wchłanianie cholesterolu, potęgują uczucie sytości, obniżają poposiłkową glikemię |
Lista szkodliwych E:
Szkodliwe E |
Wpływ na organizmie |
E 102 Tartazyna |
Reakcje alergiczne, bezsenność, depresje, podejrzany o ADHD u dzieci |
E 104 Żółcień chinolinowa |
Reakcje, alergiczne, podejrzany o ADHD u dzieci |
E 110 Żółcień pomarańczowa |
Reakcje alergiczne, podejrzany o ADHD u dzieci |
E 120 Koszelina |
Reakcje alergiczne |
E 123 Amarant |
Rakotwórczy |
E 124 Czerwień koszelinowa |
Niebezpieczna u astmatyków, podejrzana o ADHD u dzieci |
E 127 Erytrozyna |
Hamuje wzrost, upośledza działanie tarczycy |
E 131 Błękit patentowy |
Rakotwórczy |
E 210 – 213 Kwas benzoesowy i jego sole |
Rakotwórczy |
E 220 – 228 Dwutlenek siarki i jego sole |
Powoduje stratę wit. B12, reakcje alergiczne, bóle głowy, nudności, zakłuca pracę jelit |
E 249 – 251 Azotany |
Rakotwórcze |
E 310 – 312 Galusany |
Rekacje alergiczne, wysypki |
E 320 BHA |
Zwiększa poziom cholesterolu we krwi |
E 400 Kwas alginowy |
Niebezpieczny dla kobiet w ciąży – utrudnia wchłanianie żelaza |
E 407 Karagen |
Owrzodzenia układu pokarmowego, działa przeczyszczająco |
E 621 Glutaminian sodu |
Może powodować bóle jelitowo – żołądkowe, bóle głowy, nudności, osłabienie lub pogorszenie wzroku |
E 951 Aspartam |
Rakotwórczy |
E 954 Sacharyna |
Rakotwórcza |
Podsumowując
Oczywiście należy pamiętać, że dopiero przy naprawdę wysokich dawkach powyższych substancji, w organizmie mogą zachodzić różne negatywne następstwa. W dzisiejszych czasach przysłowiowa „chemia” jest prawie wszędzie, nie da się jej uniknąć, dlatego też nie można popadać w paranoje. Wszystko sprowadza się jak zawsze do tego samego, czyli stylu życia oraz odżywiania. Jeśli właściwie zadbamy o te dwa czynniki to nic się nie stanie, jeśli raz na jakiś czas spożyjemy produkt z listy powszechnie uważanych za „zakazane”.
Dietetyk Na Walizkach
28 stycznia 2019 o 14:27Bardzo ciekawy artykuł. Świadome zakupy i sprawdzanie składu to podstawa!
Redakcja
1 lutego 2019 o 15:36To prawda! Niektóre etykiety potrafią nas zasypać tablicą Mendelejewa..
Dorota
3 listopada 2021 o 16:50Fajny artykuł bardzo mi się przyda pozdrawiam mądra sowa 😘