Zaawansowane produkty glikacji – wpływ na zdrowie (AGEs)

Jak prawidłowo zbilansowana dieta wpływa na organizm – powinien wiedzieć każdy. W żywieniu takim staramy się unikać lub minimalizować dostarczanie niektórych substancji. Jedną z nich są zaawansowane produkty glikacji. Jaki wpływ mogą mieć na organizm? Sprawdźmy!

Czym są?

AGEs – Zaawansowane (końcowe) produkty glikacji białek, są związkami powstającymi na skutek wieloetapowego procesu zachodzącego spontanicznie bez udziału enzymów. Głównie wytwarzane są w procesie przetwarzania żywności. W odniesieniu do produktów powstających w żywności często używa się także określenia MRP od reakcji Maillarda (ang. Maillard Reaction Products).

Kurkumina z dodatkiem piperyny – silny antyoksydant

Metabolizm AGEs

W zdrowym, dobrze funkcjonującym organizmie, większość związków z tej grupy ulega rozpadowi oraz eliminacji  – wczesne produkty glikacji [zasada Schiffa (aldimina) w ciągu kilku godzin; produkty Amadori (ARP) w ciągu 28 dni]. W przypadku białek o długim okresie półtrwania, w organizmie dochodzi do kolejnych reakcji mogących trwać do kilku miesięcy lub nawet kilku lat. Reakcja Maillarda zachodząca w obecności tlenu prowadzi do przemian ARP z wytworzeniem o wiele bardziej reaktywnych od początkowych cukrów – związków 1- i 3-deoksydikarbonylowych.

Zachodzące w ich trakcie reakcje dehydratacji, utleniania i liczne przemiany są początkiem uwalniania reaktywnych form tlenu (RFT), będących organicznymi rodnikami, a także związków dikarbonylowych: glioksal, metylogliksal, 3-deoksyglukozon, o których kilka słów poniżej. 

Niezbędne EPA i DHA o działaniu antyzapalnym

Nadmierna ekspozycja – zagrożenia

Poprzez możliwość gromadzenia się ich w tkankach, zostajemy narażeni na nadmierną ekspozycję działania stanów zapalnych, co w późniejszych latach życia, może zwiększyć ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych.

W badaniach na temat AGEs znaczną uwagę przyciągnęły interakcje AGE z receptorami RAGE, gdzie poprzez interakcję z białkami organizmu i ich wysoce reaktywne produkty pośrednie, takie jak metyloglioksal (MG), glioksal i 3-deoksyglukozon, miały wpływ na DNA i inne cząsteczki organizmu zakłócając ich struktury oraz funkcje. Jak wspomniałem powyżej, prowadzi to do różnych chorób, takich jak powikłania naczyniowe cukrzycy, miażdżyca tętnic, nadciśnienie, niewydolność nerek, choroby o podłożu autoimmunologicznym, choroby zapalne jelit, choroba Alzheimera, a także przedwczesne starzenie się.

Wspomóż pracę organizmu z silnie antyoksydacyjnym związkiem – Resveratrol

Jak więc unikać nadmiernego dostarczania AGEs do organizmu?

Wszystko sprowadza się do podstaw, o których mowa non stop! Nie żadne wymyślne sposoby, a zwykła prostota jaką jest:

• Bazowanie na produktach o niskim stopniu przetworzenia, które bogate są w witaminy i składniki mineralne wspierające walkę z RFT – tj. świeże warzywa, owoce, pełnoziarniste zboża, JNKT, WNKT.
• Ograniczenie/eliminacja produktów z nadmierną ilością cukru DODANEGO (cukier ten może stanowić do 10% kaloryczności diety), przetworzone mięso, kwasy tłuszczowe trans oraz nasycone długołańcuchowe (trans absolutnie do minimum, nasycone maks do 10% kaloryczności, ale najlepiej do minimum),
• Stosowanie odpowiednich technik obróbki termicznej tj. unikanie/ograniczanie: smażenia na głębokim oleju, smażenia, grillowania (sporo mogą pomóc tacki), pieczenia. Bazować głównie na gotowaniu na parze, gotowaniu produktów od wrzącej już wody, duszeniu.
• Stosowanie dodatków do żywności w postaci marynat opartych na cytrusach bogatych w przeciwutleniacze,
• Stosowanie dodatków do żywności w postaci świeżych lub suszonych ziół.
• Do tego ważnym elementem układanki jest odpowiednia higiena życia: sen (ilość oraz jakość), aktywność fizyczna, a także unikanie nadmiernej ekspozycji na bodźce stresowe.

Podsumowanie

Jak widać, AGEs należą do grupy związków, które należy unikać w codziennej diecie, gdyż mogą w bardzo negatywny sposób wpłynąć na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, a co za tym idzie – zdrowie. Oczywiście ilość i całokształt diety ma znaczenie, ale produkty obfitujące w zaawansowane końcowe produkty glikacji powinny stanowić bardzo mały odsetek zdrowego rodzaju żywienia.