Przepuklina? Rozejście kresy białej, mięśni prostych brzucha? Zdecydowanie nie należą do łatwych tematów. Jednakże nie można ominąć tych aspektów w pełnej rehabilitacji poporodowej kobiet czy pooperacyjnej zarówno kobiet jak i mężczyzn.
Jednym z najczęstszych powodów tworzenia się przepuklin w bliźnie jest nieprawidłowe działanie chirurga, w procesie zamykania jamy brzusznej. Dochodzące do tego krwiaki, zbyt duże odległości między szwami powoduje osłabienie i tak już mocno osłabionej struktury. Proces terapeutyczny musi przebiegać według indywidualnych predyspozycji, rodzaju zabiegu, płci i wieku pacjenta. Kresa biała jako delikatna struktura nie jest podatna na skrócenie, mimo to rehabilitacja mająca na celu maksymalne zbliżenie do siebie mięśni prostych brzucha, może utrzymać ją w odpowiedniej formie. Zabezpieczający core, mięsień poprzeczny będzie pełnił rolę stabilizatora, zwłaszcza w dolnym odcinku kręgosłupa i to właśnie na nim powinna w większości, skupić się praca zarówno fizjoterapeuty jak i pacjenta.
Czym jest przepuklina brzuszna?
Zaczynając trochę od teorii, krótko trzeba określić podstawę problemu. Przepuklina to nic innego jak patologiczna wypukłość zawartości jamy brzusznej poprzez otwór w powłokach ciała. Ten patologiczny proces powstaje, gdy w dany obszar jest osłabiony bądź doszło do przerwania powłok brzusznych podczas nadmiernego ciśnienia w jamie brzusznej. Przepuklina zdecydowanie częściej dotyka mężczyzn (27%), niż kobiet (3%) i mają one charakter nabyty. Powstają w skutek znacznych skoków ciśnienia śródbrzusznego o dużej częstotliwości. Dochodzi do tego stanu w warunkach wzmożonej pracy fizycznej, stanach chorobowych (np. zaparcia, przewlekły kaszel) i przeciążeniach sportowych. Duży procent zajmują przepukliny pooperacyjne powstałe w wyniku zabiegów jamy brzusznej, np. Laparotomii. Do stosunkowo częstych przepuklina pooperacyjnych, należy przepuklina kresy białej, przyczyna jest znaczne osłabienie mięśni brzucha. Mięśnie te nie pracują optymalnie i tracą w większości funkcje spalające jamę brzuszną, co prowadzi do patologicznego przemieszczenia. Przepuklina często daje mylne objawy i jest bagatelizowana, dobrym sposobem diagnostyki jest palpacja wzdłuż kresy białej, jednakże zawsze trzeba wykonać badanie USG i przeprowadzić dogłębną analizę choroby z lekarzem, który zakwalifikuje pacjenta do dalszych działań.
Kresa biała w pigułce
Linea alba, czyli kresa biała, jest to tkanka łączna w postaci pasma, leżąca pośrodkowo między mięśniem prostym brzucha. Zbudowana z kolagenowych włókien biegnie od wyrostka mieczykowatego do spojenia łonowego. Jej długość uzależniona jest od wysokości i budowy anatomicznej ciała. Kresa biała ma za zadanie łączyć elementy mięśni prostych brzucha, dodatkowo odchodzą od niej więzadła: wieszadłowe prącia/łechtaczki i procowate prącia.
Kresa biała często ulega osłabieniu poprzez rożnego rodzaju schorzenia metaboliczne, zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej i ciśnienia na powieź. Ciąża również prowadzi do rozejścia się mięśni prostych brzucha w bok. Skutkiem tego jest mechaniczne poszerzenie kresy białej, jej osłabienie i zaburzenie funkcjonalne. Te reakcja powstaje w skutek nadmiernego wydzielania hormonu, relaksyny. Odpowiada on zmiękczenie struktury tkanki łącznej.
Odżywka białkowa oparta na ultrafiltrowanym koncentracie białek serwatkowych (WPC)
Rozejście kresy białej
Rozejście kresy białej utarło się jako przypadłość po-ciążowa, na skutek znacznego osłabienia mięśni w przedniej ścianie brzucha. Jednak nie w samym osłabieniu może istnieć problem, co w braku elastyczności w danych strukturach mięśniowych. Dla przykładu, kobiety bardziej wysportowane zbudowały silne i twarde mięśnie brzucha, co niestety odbija się na ich elastyczności. W zależności od rodzaju rozejścia może dojść do powstania przepukliny, jako że są to miejsca znaczenie słabsze i podatne na tego typu przypadłości.
Rozejście mięśnia prostego brzucha to nie tylko ubytek, jeśli chodzi o kwestię wizualną, ale również mocno ingeruje w strefę funkcjonalną. Podstawowymi aspektami będą tu: utrzymanie odpowiedniej postawy ciała, funkcje oddychania, prawidłowa kontynencja (utrzymanie moczu, stolca, gazów np. w sytuacji, gdy kichamy czy kaszlemy) i funkcje mechaniczne (zginanie kręgosłupa). Badania Spitznagle (2007) dowodzą, że kobiety ze zdiagnozowanym rozejściem mięśnia prostego brzucha boryka się właśnie z tego typu problemami w niemalże 60% przypadków.
Jednym z mało omawianych problemów, przy rozejściu mięśnia prostego brzucha jest ból odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa. Osłabione mięśnie brzucha nie wspierają centralnej stabilizacji, co w konsekwencji prowadzi do zaburzeń sylwetkowych, takich jak hiper lordoza, nieprawidłowe ustawienie miednicy.
Rozejście mięśnia prostego brzucha – jak ćwiczyć i czy w ogóle
Odpowiedź oczywiście jest jedna: tak! Bagatelizowanie problemu niesie ze sobą konkretną listę powikłań i dysfunkcji, które z biegiem czasu będą narastały. Skoro podstawową kwestię mamy wyjaśnioną zastanówmy się teraz jak w warunkach domowych ćwiczyć, by aktywować mięśnie i poprawić ich funkcję. Na wstępie trzeba zaznaczyć, że wizyta u fizjoterapeuty jest niezbędna i właśnie od niej powinna się zaczynać właściwa terapia i trening. Każdy z nas ma inną budowę anatomiczną i trening u pani A będzie się znacząco różnił od treningu pani B. Rozejście mięśnia prostego brzucha to nie tylko zmiany mechaniczne, ale i funkcjonalne dla organizmu. Jako solidny fundament musimy zadbać o optymalną ruchomość oraz elastyczność przepony, klatki piersiowej i miednicy. Rozciąganie przykurczonych mięśni też będzie miało tu istotny wpływ. Dopiero po tych działaniach należy wdrożyć ćwiczenia wzmacniające.
Na początku należy przeprowadzić kilka testów, by sprawdzić optymalną wydolność naszych mięśni, np. test świadomości mięśni brzucha.
Pozycja wyjściowa:
Leżenie tyłem, kończyny dolne zgięte w stawach kolanowych. Dłonie ułożone na dole brzucha (pod pępkiem).
Wykonanie:
- Napnij brzuch, a następni powoli rozluźnij,
- Napnij brzuch i utrzymuj napięcie 5 sekund,
- Napnij 5 razy i rozluźnij brzuch (bez zatrzymywania napięcia).
Wykonaj ten test również w pozycji stojącej. Jeśli jeden z trzech etapów jest za trudny należy zatrzymać się na nim i wdrożyć odpowiednie ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę. Po opanowaniu tych zaleceń należy wrócić do testu.
Jako filary, przy rozejścia się mięśnia prostego brzucha należy wykonywać ćwiczenia, oczywiście po konsultacji z fizjoterapeutą, są to między innymi:
- Ćwiczenia oddechowe, gdzie zostaną przebadane poszczególne tory oddychania, by wybrać najbardziej optymalny, w stosunku do danego pacjenta.
- Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające. Jest to bardzo istotny element, by doprowadzić do równowagi w strukturach organizmu. Rodzaj ćwiczeń jest tu uzależniony od funkcjonalnego stanu kresy białej i wydolności mięśnia prostego brzucha.
- Ćwiczenia mięśnia poprzecznego, jeśli w początkowej fazie jest to kłopotliwe należy wdrożyć pracę tych mięśni w późniejszym etapie.
- Ćwiczenia mięśni dna miednicy, które fizjoterapeuta dostosowuje do indywidualnych potrzeb. Niestety struktura tych mięśni nie pozwala wdrożyć tych samych ćwiczeń dla każdego przypadku. Dobrym rozwiązaniem jest też badanie palpacyjne pacjenta.
Dobrym rozwiązaniem podtrzymania efektów ćwiczeń i terapii jest zastosowanie kinesiotapingu. Nie jest to magiczny plaster, który spektakularnie rozwiąże problemy z leniwymi mięśniami, jednakże pomoże utrzymać efekt terapeutyczny. Taping ma na celu przede wszystkim:
- zabezpieczenie kresy białej,
- odpowiednie ustawienie wektora sił daje informację dla tkanki skórnej w którym kierunku ma zachodzić praca
- Utrwalenie procesów terapeutycznych, między innymi terapii manualnej.
*Jeśli mamy do czynienia z bliznami, należy wdrożyć mobilizację blizn, by były one jak najbardziej elastyczne i funkcjonalnie, jak tylko to możliwe, były integralną częścią organizmu.
Creatine For Her to doskonale przyswajalny suplement diety, stworzony na z myślą o kobietach
i ich potrzebach na każdym etapie treningu.
Jak ćwiczyć i czy to bezpieczne?
Zdecydowanie aktywność fizyczna jest wskazana, aczkolwiek trzeba zachować świadomość, że rozejście mięśnia prostego brzucha rządzi się swoimi prawami. Zaczynając od joggingu… Rozejście mięśnia prostego brzucha to również problem z mięśniami dna miednicy. Jogging, trucht, bieganie wiążą ze sobą z podskokami i dość dużymi wstrząsami i obciążeniami dla naszego organizmu. W najgorszym wypadku może dość do obniżenia dna miednicy, jak i z nietrzymaniem moczu, gazów i stolca. Kresa biała podczas biegu również jest narażana na zbyt dużą stymulację ze strony mięśni poprzecznych, które w początkowej fazie rehabilitacji nie są zbytnio aktywowane. Jeżeli szerokość rozejścia mieści się w granicach 2 cm możemy pomyśleć o wdrożeniu joggingu do naszej rutyny, będąc pewnym, że potrafimy kontrolować mięsień poprzeczny i mięśnie dna miednicy.
Lepszą alternatywą dla biegania, są zajęcia typu fitness, gdzie poprzez poszczególne figury i bardziej dostosowaną dynamikę możemy lepiej kontrolować swoje ciało. Najważniejszym aspektem jest tutaj zachowanie balansu mięśniowego. W treningu należy unikać przede wszystkim nieperfekcyjnych ruchów i zbyt dużej dynamiki, znacznych obciążeń, nadmiernego wzmacniania mięśni zaburzających pracę osłabionego mięśnia prostego brzucha, typowych brzuszków i ćwiczeń wstrząsających i skaczących.
Dodatkową formą aktywności jest pływanie. Niemniej jednak ma ona swoje zastosowanie tylko wtedy, gdy pływamy na grzbiecie. Jest to najbardziej optymalna forma pływania w tej dyscyplinie.
Szukając złotego Grala, wśród bezpiecznej aktywności fizycznej przy danym schorzeniu najlepszy wydaje się być nordic walking i rower stacjonarny. Nie występują tu wstrząsy, ruch odbywa się płynnie, oczywiście przy zachowaniu odpowiedniej techniki. Pacjent może cały czas kontrolować napięcie mięśni brzucha, a poprzez ruch całego ciała, dobroczynnie wpływać na całokształt organizmu.
Ćwiczenia i aktywność fizyczna jest bardzo ważnym elementem wspomagającym procesy terapeutyczne. Trzeba jednak pamiętać o zaleceniach fizjoterapeuty i działać zgodne z naszym ciałem i ego fizjologia. Ćwiczenia nie mogą być formą przymusu, lecz rekreacją, formą zadbania o siebie i swoje zdrowie fizyczne jak i psychiczne. Proces przywracania prawidłowych funkcji mięśni jest długoterminowy i trzeba wiążąc się z tym, że tylko odpowiednio prowadzony styl życia, dieta i treningi dadzą długotrwały efekt.
Bibliografia:
- Józef Bogusz, Encyklopedia dla pielęgniarek, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1982.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004
- Fibak J.,Chirurgia – repetytorium,PZWL,Warszawa 2008
- Lee D.G., Lee L.J., McLaughlin L. Stability, continence and breathing: The role of fascia following pregnancy and delivery. J Bodyw Mov Ther 2008; 12: 333-348.
- Dominika Gruszczyńska, Aleksandra Truszczyńska-Baszak Faculty of Rehabilitation, Józef Piłsudski University of Physical Education in Warsaw, Poland / Wydział Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie
- Opala-Bredzik A., Dąbrowski S. Postępowanie fizjoterapeutyczne w przypadku rozstępu mięśni prostych brzucha u kobiet w ciąży i po porodzie. Fizjoterapia 2009; 17(4); 67-70.
